مهريه
مهریه يا مصداق كه به فارسي كابين گفته ميشود، مالي است كه زن بر اثر ازدواج مالك آن ميگردد و مرد ملزم به دادن آن به زن ميشود.نهاد مهر در حقوق ايران مبتني بر سنت و مذهب است و نظير آن را در حقوق غربي نميتوان يافت.
اگرچه تعيين مهریه سنگين كه به تازگي معمول شده عيوبي دارد و به ويژه ميتوان آن را سدي در راه تشكيل خانواده محسوب كرد، مهذا مهر كه از جانب مرد به زن داده ميشود ميتواند كمبود سهم الارث زن را در حقوق ما تا حدي جبران كند. به علاوه مهر در عرف نشانه ارج و احترامي است كه مرد براي زن قائل است و مظهر تعهد شوهر براي تامين زندگي زن است.گاهي مهر، كه معمولا هنگام انحلال ازدواج مطالبه ميشود، مانع گسستن پيوند زناشويي ميگردد و تضميني براي دوام ازدواج به شمار مي آيد.در صورت وقوع طلاق نيز گاهي مالي كه زن به عنوان مهر ميگيرد در زندگي او بسيار موثر است و مانع پريشاني و درماندگي وي ميگردد.
ماهیت مهریه
مهریه برخلاف آنچه بعضي از غريبان تصور كرده اند، و براي ما تعجب آور است بهاي فروش زن نيست ، زيرا اولا هيچكس نميتواند خود يا ديگري را در مقابل مالي بفروشد.از زماني كه برده فروشي لغو شده انسان هيچگاه موضوع حق واقع نميشود، بلكه هميشه طرف حق است.ثانيا در خريد و فروش، قيمت بايد هنگام معامله معين و معلوم باشد وگرنه قرارداد باطل است، ليكن در نكاح دائم تعيين مهر شرط صحت قرارداد نيست و ممكن است نكاح بدون تعيين مهر واقع گردد، در اين صورت زن پس از نزديكي مستحق مهرالمثل خواهد بود.
ماهیت حقوقی مهریه
مهریه كه يك نهاد حقوقي است با شير بها يا باشلق كه در برخي از نقاط، شوهر علاوه بر مهریه به پدر و مادر يا خويشاوندان ديگر زن ميدهد، تا موافقت آنان را براي ازدواج جلب كند، تفاوت دارد ، چه مهریه مالي است از آن زن و به يك تعبير ، هديه اي است كه شوهر به زن ميدهد و خويشاوندان زن را حقي نسبت به آن نيست.
شيربها يا با باشلق از بقاياي دوره اي است كه اوليا دختر او را از طريق ازدواج ميفروختند و خوشبختانه امروزه كمتر ديده ميشود.
در بعضي از نقاط ايران عنوان شيربها وجود دارد ولي درواقع جزئي از مهریه است كه نقدا به وسيله ولي دختر و براي او دريافت ميشود و به مصرف تهيه جهيزيه او ميرسد.
بنابر اين ملاحظه ميشود كه مفهوم شيربها يا باشلق در بعضي جاها به مرور زمان دگرگون شده است و امروزه بهاي دختر يا شيري كه به دختر داده اند تلقي نميشود.
مقررات راجع به مهریه در مواد ١٠٧٨تا ١١٠١ قانون مدني آمده كه همگي از فقه اماميه گرفته شده است.
در فقه و قانون مدني مهریه بر سه گونه است: مهرالمسمي، مهر المثل و مهرالمتعه كه هريك داراي شرايط و احكامي است.(منبع اسد اله امامی)