فصل اول : جنون چه تاثیری در فسخ نکاح دارد.

مقدمه

 پس از انعقاد نکاح ، این عقد تا زمان انحلال ادامه دارد. انحلال نکاح به فسخ و عیوب موجب فسخ نکاح  طلاق ، فوت امکان دارد.نکته  مهم این است که غبن  که بر مبنای تعادل ارزش عوضین قرار گرفته در نکاح راه ندارد و همچنین  زوجین نمی توانند به وسیله اقاله یعنی به تراضی همدیگر این عقد را بر هم بزنند و یا در نکاح شرط خیار فسخ کنند که در مدت معینی بتوانند آن را منحل نمایند.

موجباب فسخ نکاح دائم  شاما عیوب ، تدلیس ، شرط صفت می باشد که در این مقاله به عیوب و اختصاصا به جنون  پرداخته می شود

1- عیب

عیب عبارت است از نقصان و زیادتی که در وضعیت طبیعی چیزی یافت می شود  و موجب عدم رغبت به آن می گردد.لازم به ذکر است هر عیبی موجب فسخ نکاح نیست.عیبی نکاح را فسخ می کند که با وجود آن زندگی خانوادگی از هم متلاشی می گردد.که در این مقاله و سلسله مقالات آتی به این عیب ها پرداخته می شود.

عیوب موجب فسخ نکاح شامل عیوب مشترک و مختص می باشد.

1-1-عیوب مشترک

 عیوب مشترک عیبی است که اگر در هر یک از زوجین باشد دیگری می تواند نکاح را فسخ کند.

1-1-جنون

تنها عیبی که در هر یک از زن و شوهر باشد حق فسخ را به دیگری می دهد جنون است. در این زمینه ماده 1121 قانون مدنی بیان می دارد ((جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار اعم از اینکه مستمر یا ادواری باشد  برای طرف موجب فسخ است.))

نکاتی که در این ماده حائز اهمیت است عبارت است از :جنون به هر درجه ای که در یکی از زوجین باشد دیگری می تواند  به استناد ماده بالا نکاح خود را با مجنون  فسخ نماید.یک پزشک روانی می تواند بیماری بیمار را تشخیص دهد . چنانچه فقها در کتب خود تصریح نموده اند اغماء  و صرع موجب حق فسخ نمی گردد.

نکته دیگر در بحث جنون این است که  شرط پیدایش خیار فسخ نکاح برای هر یک از زوجین  در اثر جنون دیگری استقرار آن می باشد. منظور از استقرار آن است که جنون آنی و اتفاقی نباشد. بنابر این هرگاه یکی از زوجین یکدفعه دیوانه شود  و بعد به حالت عادی برگردد حق فسخ برای طرف دیگر بوجود نمی آید.

 کنته مهم این است که جنون خواه ادواری  و خواه مستمر،موجب حق فسخ می گردد.جنون مستمر  را جنون مطبق نیز می گویند.جنون ادواری جنونی است که در بعضی مواقع عارض می گردد، بدین نحو که شخص مدتی عاقل و معمولی است و مدتی دیوانه می گردد خواه این امر منظم باشد و یا غیر منظم. بنابر این جنون ادواری که گاهی  عارض شود و سپس مدت نسبتا طولانی در حال افاقه است نیز  موجب فسخ نکاح می شود.

2-2-شرح حق خیار فسخ  در جنون در هر یک از زن و وشوهر :

الف- جنون شوهر

چنانچه شوهر دیوانه باشد  زن می تواند نکاح خود را فسخ کند ، خواه جنون او قبل از نکاح موجود و زن جاهل به آن بوده یا پس از عقد حادث شود . اعم از اینکه قبل از نزدیکی با هم باشد یا بعد از آن.

پس هر گاه  شوهر پس از عقد دارای جنون ادواری شود  و زن پس از زندگانی و نزدیکی مکرر از جنون او آگاه گردد، می تواند نکاح با او را فسخ کند.  ماده 1125 در این باره می گوید:جنون و عنن در مرد هرگاه بعد از عقد هم حادث شود موجب حق فسخ برای زن می باشد.

ب- جنون زن

قانون تاثیر جنون زن را در ردیف جنون مرد در نکاح قرار نداده است. طبق ماده 1124 و 1125  شوهر در صورتی می تواند نکاح را فسخ کند  که زن او در حین عقد مجنون بوده  و شوهر جاهل به آن باشد.  پس اگر پس از عقد جنون عارض شود  شوهر نمی تواند نکاح را منحل نماید

فرق است بین موردی که شوهر پس از عقد مجنون می شود و موردی که زن پس از عقد مجنون شود. در اولی به زن حق فسخ داده شده است  و در دومی شوهر چنین حقی ندارد.

بالعکس  هرگاه شوهر  پس از عقد مجنون شود ، علاوه بر آنکه که کسی نیست  که بتواند نفقه او را بدهد  جز از طریق فسخ نکاح زن راه خلاصی ندارد. بعضی از فقها دز اینباره بیان نموده اند  جنونی که که در مرد پس از عقد یافت می شود باید به درجه ای باشد که اوقات نماز را نداند.

در امر دادرسی هم می توان ابتدا دعوی حجر مطرح نمود و بعد دعوی  فسخ نکاح را طرح کرد  و هم می توان به یکباره دعوی فسخ نکاح به استناد جنون را مطرح نمود.(منبع: دکتر سید حسن امامی )