ضمانت نامه در قراردادهای بین المللی

ضمانت نامه  در قراردادهای تجاری از اهمیت زیادی برخوردار است. و در واقع یکی از موثرترین راه هایی است که طرفین قرارداد را مجبور به انجام تعهدات خود به بهترین شکل می کند. در قوانین و مقررات داخلی ما از جمله “آیین نامه تضمین معاملات دولتی” تعریف و انواع  این ضمانت نامه ها برای انواع قراردادهای تجاری تعیین شده است. برای مثال در قواعد بین المللی از جمله “شرایط عمومی پیمان” که مختص قراردادهای پیمانکاری است, برخی از این تضامین ذکر شده اند. با این حال به علت عدم اطلاعات کافی در این زمینه و منعقد نشدن دقیق قراردادها طرفین قراردادها با مشکلات زیادی روبه رو می شوند.

مراجع صدور ضمانت نامه در قراردادهای بین المللی

ضمانت نامه ها ممکن است توسط بانک و یا موسسات اعتباری غیر بانکی که دارای مجوز فعالیت از سوی بانک مرکزی هستند و یا توسط موسسات بیمه گر دارای مجوز صادر شود. البته مرجع دیگری نیز در قانون سوم و چهارم برنامه توسعه نیز مشخص شده است. با این حال به نظر می رسد ضمانت نامه های مستقل بانکی از استحکام و ارزش بیشتری برخوردار هستند. به خصوص در حال حاضر که اتاق بازرگانی بین المللی مقررات متحد الشکل ضمانت نامه های عندالمطالبه را تحت عنوان URDG تالیف کرده است.در نتیجه این مقررات از بروز اختلاف و ابهام و هزینه های فراوانی که برای حل و فصل اختلافات تلف می شد,جلوگیری می کند.علاوه بر این یکی از ویژگی های ضمانت نامه بانکی این است که به صورت غیر مشروط صادر می شود.

به عبارت دیگر بانک تعهد می کند بدون قید و شرط به محض مطالبه و یا در زمان معین مبلغ را پرداخت کند.بنابرین اگر کسی که درخواست ضمانت کرده است (معمولا پیمان کار یا فروشنده) به تعهدات خود عمل نکند و یا آنها را به درستی انجام ندهد, طرف مقابل می تواند وجه ضمانت را از بانک مطالبه کند.(مگر اینکه پیمانکار ثابت کند کارفرما مرتکب کلاهبرداری یا جعل سند شده است که البته اثبات آن سخت است!).در مقابل, ضمانت نامه های مشروط وجود دارند که گاهی توسط بیمه گر صادر می شوند.در ضمانت نامه مشروط بر خلاف غیر مشروط طرف دیگر قرارداد (کارفرما یا خریدار) باید ثابت کند که پیمانکار یا فروشنده به تعهدات خود عمل نکرده است که معمولا اثبات آن مستلزم رسیدگی قضایی طولانی و هزینه بر است. همین نکته باعث برتری ضمانت نامه بانکی می شود.

بیشتر بخوانید:قرارداد فرانشیز

 متداول ترین ضمانت نامه ها در قرارداد های بین المللی

ضمانت نامه های بانکی شامل ضمانت نامه ارزی و ریالی می شود. ضمانت نامه ارزی در اکثر موارد به در خواست بانک خارجی توسط بانک ایرانی صادر می شوند. ضمانت نامه های ریالی نیز انواع متفاوتی دارند و شناخت دقیق و استفاده ی مناسب از آنها در قراردادهای تجاری از اهمیت زیادی برخوردار است. البته شناخت این تضامین به تنهایی کافی نیست و استفاده از نظرات کارشناس حقوقی قراردادها از بروز اختلافات تا حد زیادی جلوگیری می کند!!

متداول ترین ضمانت نامه های ریالی شامل موارد زیر است:

• ضمانت نامه شركت در مناقصه يا مزايده: هنگامی که خریداری انجام یک کار یا خرید یک نوع کالا را به مناقصه می گذارد, برای آن که مطمئن گردد که شرکت کنندگان در مناقصه پیشنهادات سنجیده ای را ارائه می دهند, از آنها می خواهد که ضمانتنامه ای به همراه پیشنهاد خود ارائه دهند تا پیشنهاد آنها قابل بررسی باشد؛
• ضمانت نامه حسن انجام کار تعهدات شخصی را پوشش می دهد که باید مطابق قرارداد تعهدات خود را انجام دهد؛
• ضمانت نامه پيش پرداخت به صورت پرداخت مبلغ پیش پرداخت به بدهکار جهت ارایه کالا و خدمات صادر می شود. (کارفرمایان معمولا زیر بار این نوع ضمانت نامه نمی روند!!)؛
• ضمانت نامه استردادكسور وجه الضمان: از آنجایی که کارفرمایان مبلغی از قراداد راتا پایان کار یا تاریخ مشخص نزد خود نگه می دارند با ارایه این ضمانت نامه می توانند تا کل مبلغ را در یافت کنند؛
• ضمانت نامه وارانتی بابت پوشش تعهدات پیمانکار برای نگهداری تجهیزات کالاها و خدمات صادر می شود؛
• ضمانت نامه گمركي به نفع مسئولین گمرک برای پوشش عوارضی است که کالاهای ورود موقت از آن معاف گردیده اند؛
• ضمانت نامه تعهد پرداخت که جایگزین اعتبارات اسنادی است.

هر کدام از این ضمانت نامه ها ممکن است به نفع کارفرما / خریدار یا پیمان کار/ فروشنده و یا شخص ثالث صادر شود. این ضمانت نامه ها در مبادلات داخلی نیز مورد استفاده هستند.

تغییر ضمانت نامه قرارداد های بین المللی

در بسیاری موارد زمانی که یک متقاضی برای صدور ضمانتنامه ای به ضامن مراجعه می کند، با متون از پیش تنظیم شده ای مواجه می شوند که برای انواع مشخصی از ضمانتنامه ها مانند حسن انجام کار و پیش پرداخت در اختیار مشتریان قرار می گیرد. حال اگر مشتری به هر علت، درخواست اصلاحاتی را در همان متون مشخص را داشته باشد به احتمال زیاد با پاسخ منفی ضامن و یا انواع مشکلات مواجه می شود. علت اصلی این مسله نگاه غیر کارشناسی متقاضی است. اما این بدین معنا نیست که امکان تغییرات در این چهارچوب وجود ندارد.البته برای اعمال تغییرات در متون ضمانتنامه ها، دانش کارشناسی و تخصصی لازم است تا ضمن رعایت چهارچوبهای قانونی، امکان ایجاد تغییرات لازم طبق درخواست طرفین یک ضمانتنامه فراهم گردد. به علاوه شروط اختیاری متعددی وجود دارد که می تواند به درخواست متقاضی در متن ضمانت نامه ذکر شود. مثل سررسید ضمانت نامه که می تواند قابل تمدید و یا غیر قابل تمدید باشد.

موارد تاثیرگذار در تنظیم ضمانت نامه قرارداد های بین المللی

در ضمانتنامه ای که به نفع ذینفع آن ارائه می شود بهتر است نکات ذیر رعایت گردد:

• ضمانتنامه باید غیر قابل برگشت باشد تا بانک صادر کننده آن نتواند هر لحظه تضمین خود را پس بگیرد؛
• ضمانتنامه ها بهتر است غیر مشروط باشد. در مورد ضمانتنامه مشروط معمولاً ذینفع برای اثبات تخلف باید مسیر طولانی را طی نماید؛
• ضمانتنامه باید با اولین درخواست کتبی ذینفع قابل وصول باشد؛
• ضمانتنامه های صادره بهتر است تابع قوانین ایران باشند. معمولاً بانک صادر کننده ضمانتنامه سعی می کند در متن ضمانتنامه ذکر کند که قوانین محل اقامت او حاکم بر متن ضمانتنامه باشد و ثانیاً دادگاههای کشور جمهوری اسلامی ایران محل طرح هرگونه دعوای احتمالی در این زمینه باشند؛
• ضمانتنامه باید به درخواست ذینفع قابل تمدید باشد. این مساله به ذینفع ضمانتنامه امکان آن را خواهد داد تا در صورتی که قرارداد مورد نظر در زمان مقرر انجام نشود, درخواست نماید ضمانتنامه مزبور تا زمانی که او مایل است (مثلاً سه یا شش ماه) تمدید شود. در بعضی قراردادها به واسطه آن که طولانی شدن بیش از حد دوران ضمانتنامه هزینه و خطر زیادی برای دستور دهنده آن ایجاد می کند توافق می شود که ضمانتنامه فقط برای یکبار یا دو بار هر بار مثلاً سه یا شش ماه قابل تمدید باشد.

نتیجه 

جهت تماس با  وکیل پایه یک دادگستری با شماره 02186129908  تماس بگیرید.