تغییر نام و نام خانوادگی: هر شخص طبیعی با نام و اقامتگاه و اسناد ثبت احوال ازدیگران تمیز پیدا میکند. پس میتوان این موضوع را با عنوان ممیزات اشخاص مورد مطالعه قرار داد.بلکه منظور ان دسته از اوصاف و نشانه هایی است. که انتساب انها به هر شخص موجب تمیز و تفکیک او از همنوعان خود گردد. قانونگذار استعمال این نشانه ها را ضروری دانسته. آثار مهمی بر هر یک از آنان مترتب ساخته است.
فهرست مطالب
جایگاه نام در تغییر نام و نام خانوادگی چیست
نام یکی از ممیزات اشخاص است طبق قانون ثبت احوال اسم یا نام به معنی عام که در اینجا مورد نظر است. از دو جزء ترکیب میشود نام شخصی یا نام کوچک که گاهی انرا بطور اختصار میگویند- و نام خانوادگی.
در تغییر نام و نام خانوادگی نام چگونه تعیین می شود
در حقوق فرهنگ اسلامی ایرانی بر تعیین نام بویژه نام نیک و مناسب تاکید بسیار شده است. پیامبر اکرم (ص) بارها به اهمیت انتخاب نام نیک برای فرزند تاکید فرموده. و برحسب روایات و اخبار انرا مستحب موکد تلقی کرده اند.
ایرانیان نیز با داشتن فرهنگ غنی و باستانی خویش دین اسلام را پذیرفته اند. و نتم های باستانی و نغز زبان فارسی را در کنار نامهای اسلامی اسلامی و هماهنگبا انها حفظ نموده اند. از این جهت در میان کشور های اسلامی ممتاز هستند.
انتخاب نام کوچک با اعلام کننده ولادت است. برای نام گذاری یک نام ساده یا مرکبی مانند( محمدرضا-سید محمد علی) که عرفا یک نام محسوب میشوند انتخاب خواهد شد. انتخاب عناوین و القاب و نامهای زننده و مستهجن یا نا متناسب با جنس ممنوع است.
در مورد نام خانوادگی قانون ثبت احوال مقرر میدارد که نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر خواهد بود. اگر شناسنامه فرزند در اداره ثبت احوال قلمرو دیگری صادر گردد.
فرزندان کبیر میتوانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخاب کنند. با توجه به اینکه نسب نامشروع در حقوق ایران به رسمیت شناخته نشده است. میتوان گفت مقصوداز پدر در تبصره فوق پدر مشروع است. به عبارت دیگر فقط اولاد مشروع یعنی فرزندانی که نسب آنان ناشی از نکاح صحیح یا شبهه باشد- نام خانوادگی پدر را خواهند داشت.
از مقررات مذکور و سایر مقررات ثبت احوال چنین بر می آید که :
اولا اصل ازادی انتخاب نام کوچک استو اعلام کننده میتواند نام کوچک دلخواه خوذ را به مامور ثبت نام معرفی نماید.
ثانیا مامور ثبت احوال موظف است نام منتخب متقاضی را ثبت نماید، مگر اینکه نام انتخاب شده از اسامی ممنوع باشد.
ثالثا نام های کوچک ممنوع عبارتند از:
- نام هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی میگردد
- عناوین و القاب
- نامهای زننده و مستهجن
- نام های نا متناسب با جنس
تغییر نام و نام خانوادگی می توانید از نام دیگری استفاده کنید
در مورد استفاده از نام نام کوچک دیگری منع قانونی وجود ندارد. ولی در مورد نام خانوادگی محدودیت هایی وجود دارد. به طور معمول فرزندان یک خانواده از نام خانوادگی پدر خود استفاده میکنند. ولی اولاد نامشروع از این حق بی بهره اند از طرف دیگر ممکن است .زوجه بر اثر رابطه زوجیت حق استفاده از نام خانوادگی شوهر را بدست آورد. بعلاوه ممکن است شخص یا اجازه دارنده حق تقدم نام خانوادگی را انتخاب نماید.
تغییر نام و نام خانوادگی می توانید از نامهای مذهبی استفاده کنید
فرهنگ جامع بویژه در سنن اسلامی نه تنها انتخاب نام دیگری و استاده از آن منعی ندارد. در انتخاب پاره ای از نامها از طرف اولیای مذهبی نیز توصیه و تاکید شده است. در قوانین موضوعه نیز هیچ گونه محدودیتی در این زمینه دیده نمیشود. نابراین اشخاص میتوانند نام های نیک و پسندیده را هرچند دیگران پیش از آنها برگزیده باشند انتخاب و استفاده نمایند.
فرزندان در تغییر نام می توانند از نام پدر استفاده نمایند
تبصره ماده 41ق.ث.ا مصوب 1355 مقرر میدارد: نام خانوادگی فرزندان همان نام خانوادگی پدر خواهد بود. اگر چه شناسنامه فرزند در اداره ثبت احوال دیگی صادر گرددفرزندان کبیر میتوانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخب نمایند. مستفاد از تبصره مذکور این است که :
اولا استفاده از نام خانوادگی پدر حق فرزندان است. هرگاه آنان بخواهند از نام خانوادگی مادر استفاده کنند. باید از دارنده حق تقدم اجازه بگیرند
ثانیا اولاد مشروع و قانونی از این ق بهره مند میگردد.منظور قانون گذار از فرزند در تبصره یا شده فرزند مشروع است.
ثالثا فرزندان کبیر ملزم به استفاده از نام خانوادگی پدر خود نمی باشند .زیرا بموجب قانون حق انتخاب نام خانوادگی جدید را دارند.
اولاد نا مشروع در تغییر نام خانوادگی نمی توانند از نام پدر استفاده نمایند
فرزندان نامشروع از حیث نسب به پدر طبیع (زانی) ملحق نمیشود.ماده1167 ق.م) و از مزایای ارث محرومند (ماده 884 ق.م) بنابر این: حق استفاده از نام خانوادگی پدر طبیعی خود را ندارند.
در صورتی که مرد یا زن دارنده حق تقدم باشد. می تواند اجازه استفاده از نام خانوادگی خورا به فرزند یاد شده داد .ولی نمیتواند از آثار نسب قانونی بهره مند گردد.
زن می تواند در تغییر نام و نام خانوادگی از نام شوهر استفاده کند
برابر ماده 42 ق.ث.ا زوجه میتواند با موافقت همسر خود تازمانیکه در قید زوجیت است از نام خانوادگی همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده نماید.در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانوادگی منوط به اجازه زوجه می باشد. آنچه در این ماده تازگی دارد.
در قانون پیشین دیده نمیشود شرط موافقت شوهر برای استفاده زن از نام خانوادگی اوست. در قانون ثبت احوال مصوب 1319 زن بدون رعایت هرگونه تشریفاتی می توانست نام خانوادگی شوهر خود را به کار برد.
استفاده زن از نام خانوادگی شوهر در صورت وقوع طلاق
در صورت وقوع طلاق زن فقط با اجازه شوهر سابق خود میتواند از نام خانوادگی او استفاده کند. و در این باره قانون مصوب 1355 باقانون 1319 هماهنگی دارد ماده 43 این قانون مقرر می داشت (هرگاه بین زن و شوهر تفریق قانونی واقع شود بقای نام خانوادگی شوهر برای زن منوط به اجازه شوهر است..). ماده 42 قانون جدید نیز تصریح میکند(در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانوادگی موکول به اجازه همسر خواهد بود).
بعترین وکیل برای تغییر نام و نام خانوادگی
زن توسط وکیل می تواند از نام خانوادگی شوهر بعد از فوت استفاده نماید
در صورت فوت شوهر آیا زن میتواند نام خانوادگی اورا مانند گذشته به کاربرد یا نه؟
قانون در این مورد ساکت است.
موجبی که در مورد انحلال نکاح به علت طلاق و فسخ موجود بوده که عدم رغبت به بقای زوجیت است. در مورد فوت موجود نیست علاوه بر آنکه نگاه داری نام خانوادگی شوهر متوفی برای زن وی یادگار مقدسی است.
شوهر می تواند توسط وکیل از نام خانوادگی زن خود استفاده کند
قانون ثبت احوال 1319 استفاده شوهر از نام خانوادگی دارنده حق تقدم را پیش بینی کرده . ماده 43 قانون مذبور بقای نام خانوادگی زن برای شوهر پس از تفریق را منوط به اجازه زن دانسته بود. ولفی قانون جدید در مورد استفاده از شوهر از نام خانوادگی زن تصریحی ندارد. باید گفت که قانون در این باره امتیازی بری شوهر قائل نشده است.
در تغییر نام و نام خانوادگی از دارنده حق تقدم استفاده نمایید
در مواردیکه شخص حق انتخاب نام خانوادگی دارد . یا مکلف به تغییر نام خانوادگی است میتواند با اجازه دارنده حق تقدم از نام خانوادگی دیگری استفاده نماید. ماده 41 ق .ث.ا مقرر میدارد( حق تقدم نام خانوادگی با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختصاشخاصی است. که به نام انان در دفتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت می رسد و دیگری حق اختیار آن را ندارد مگر با اجازه دارنده حق تقدم..).
اگر کسی از نام خانوادگی دیگری بدون رعایت حق تقدم استفاده کند. غاصب تلقی شده. وبا تقاضای هر ذی نفع ملزم به تغییر نام خانوادگی خواهد شد.
حق تثدم نام خانوادگی پس از وفات به ورثه قانونی انتقال می یابد. هریک از وراث به موجب آن میتواند تغییر نام خانوادگی استفاده کننده غیر مجاز را بخواهد. ولی اجازه استفاده از آن را فقط بالاتفاق می توانند به دیگری بدهند.
چگونگی رعایت حق تقدم در تغییر نام و نام خانوادگی
در تغییر نام خانوادگی نیز همانند انتخاب نام خانوادگی برای اولین بار باید حق تقدم دارنده آن حق رعایت گردد.مامورین ثبت احوال باید از ثبت نام خانوادگی ای که حق تقدم آن با دیگری است خودداری کنند.
در غیر این صورت (هرکس که اسم خانوادگی اورا بدون حق اتخاذ کرده باشد میتواند اقامه دعوی گرده. در حدود قوانین مربوطه با کمک از یک وکیل دادگستری تغییر نام خانوادگی غاصب را بخواهد.
